Không phải tất cả những gì bạn biết về đồng hồ lặn đều là đúng đắn, đôi khi chỉ là một cách để marketing. Hãy khám phá sự thật về đồng hồ lặn.
Có thể không có bất cứ loại đồng hồ nào dễ gây hiểu lầm bằng đồng hồ lặn, điều này nghe có vẻ kỳ khôi vì dù sao thì nó cũng là một trong những loại đồng hồ thể thao phổ biến nhất. Đồng hồ lặn được yêu thích bởi độ chắn chắn, vẻ ngoài thể thao năng động và khả năng khiến người đeo trông “ngầu” như James Bond hay Dirk Pitt, và vì thế mà đồng hồ lặn thường sẽ thu hút được sự quan tâm của phái mạnh nhiều hơn.
Phần lớn nhận thức về đồng hồ lặn có thể đến từ những hình ảnh và bản sao cường điệu trong hoạt động quảng cáo, marketing của các hãng đồng hồ ngày nay – xuất hiện trên cổ tay của một người thợ lặn trong chuyến thám hiểm đại dương của anh ấy, và chậm rãi trồi lên mặt nước từ độ sâu 2000 mét ấn tượng chẳng hạn. Nhưng thực tế thì đồng hồ lặn khác nhiều so với những gì mà nhiều người đang tin tưởng. Và khi những chiếc đồng hồ lặn hiện đại càng ít được sử dụng cho mục đích ban đầu của chúng, thì những câu chuyện hoang đường ngày càng phổ biến hơn.
Dưới đây là một vài ngộ nhận thường thấy nhất về đồng hồ lặn và thực tế phía sau chúng.
VÒNG BEZEL KHÔNG GIÚP BẠN THEO DÕI LƯỢNG OXY CÒN LẠI
Theo một tuyên bố về đồng hồ lặn cách đây 4 năm mà chúng tôi đã trích nguyên văn từ một thông cáo truyền thông:
“Vòng bezel xoay của đồng hồ lặn giúp bạn theo dõi lượng oxy bạn còn lại.”
Có một lỗ hổng trong tuyên bố này và bạn không nhất thiết phải là một người thợ lặn chân chính để biết điều đó.
Trước hết, vòng bezel xoay mặc dù linh hoạt nhưng khá ngớ ngẩn. Nó có một công dụng khá đơn giản: theo dõi thời gian, lên đến một giờ. Bạn có thể nhìn chằm chằm vào khung bezel của mình khi lặn mà vẫn có thể hút cạn bình không khí nếu không kiểm tra đồng hồ đo áp suất chìm của mình thường xuyên. Thực tế, bạn có thể ước tính lượng không khí còn lại nếu bạn biết tỷ lệ tiêu thụ không khí của mình là bao nhiêu – tức là bạn hít thở bao nhiêu lần trong một khoảng thời gian nhất định. Dù nghe có vẻ phiền toái, nhưng điều đó hữu ích khi lập kế hoạch lặn, còn hơn là bạn trông cậy vào một chiếc đồng hồ lặn thay vì chiếc đồng hồ đo áp suất của mình.
Viền bezel lặn có thể được sử dụng với nhiều mục đích, nhưng chắc chắn không phải để theo dõi lượng oxy còn lại.
Một điều sai lầm khác trong tuyên bố này là việc sử dụng từ “oxy”, nó hầu như bị lạm dụng quá thường xuyên khi nhắc đến những gì liên quan đến bơi lặn nói chung. Hầu hết các thợ lặn giải trí (khác với thợ lặn chuyên nghiệp) đều hít thở không khí nén – với 21% oxy, 79% nitơ và một lượng nhỏ khí khác, nhưng hít thở oxy tinh khiết dưới độ sâu 20 feet của nước là độc hại và có thể gây co giật, dẫn đến nguy cơ chết đuối.
Một khung bezel lặn có thể được sử dụng cho nhiều việc: quy định thời gian lặn tối đa, các điểm dừng để giải nén, khoảng cách bơi và khoảng thời thời gian trở lên mặt nước. Nhưng cho đến khi những nhà sản xuất đồng hồ tìm được cách để kẹp một chiếc đồng hồ áp suất bên trong vỏ máy, thì chiếc đồng hồ lặn của bạn sẽ không bao giờ cho bạn biết số lượng không khí (hoặc oxy) còn lại của bạn.
MẶT SỐ MÀU CAM (HOẶC MÀU SÁNG) KHÔNG GIÚP TĂNG CƯỜNG KHẢ NĂNG DỄ ĐỌC CỦA ĐỒNG HỒ LẶN
Màu sắc mặt số tươi sáng đã trở thành một trong trong những yếu tố mà một số ít người đam mê đồng hồ lặn sẽ theo đuổi. Xu hướng này bắt đầu từ năm 1967 và được khơi dậy bởi thương hiệu Doxa. Theo truyền thuyết, Urs Eschle – nhà thiết kế của Doxa SUB 300 nổi tiếng hiện nay, đã quyết định thử nghiệm nhiều màu sắc mặt số khác nhau trong hồ Neuchatel âm u và nhận thấy rằng màu cam là tốt nhất cho khả năng hiển thị dưới nước. Sau đó, màu cam đã làm cho đồng hồ lặn Doxa trở thành một biểu tượng và được tìm thấy trên vô số mặt số đồng hồ lặn khác từ Breitling đến Seiko, tuy nhiên, nó không phải tốt nhất.
Mặt số màu cam khiến đồng hồ lặn Doxa trở nên nổi tiếng nhưng nó nhanh chóng mờ đi khi ở độ sâu, trừ khi được chiếu sáng bằng ánh sáng nhân tạo, như trong bức ảnh này.
Nước hấp thụ lần lượt các màu của quang phổ ánh sáng khi một thợ lặn xuống sâu hơn. Màu đỏ có xu hướng biến mất đầu tiên ở độ cao chỉ 15 feet, sau đó là cam, v.v. Các màu này chỉ đơn giản là chuyển sang màu xám mờ, trừ khi chúng phát quang. Nếu xét trong lập luận khoa học này, màu vàng và màu xanh lam sẽ là những màu có thể thấy được lâu nhất khi ở dưới nước.
Nhưng theo một nghiên cứu thực tế của Hải quân Hoa Kỳ, màu sắc dễ nhìn thấy nhất dưới nước ở giới hạn tầm nhìn với ánh sáng tự nhiên và nền nước như sau:
DÂY ĐEO CAO SU CÓ LỖ THÔNG HƠI KHÔNG PHẢI ĐỂ LÀM GIẢM BÍ BÁCH CHO CỔ TAY
Thực ra nếu nói nó có thể làm cho cổ tay đỡ bí bách vì cao su quá kín thì cũng không hoàn toàn sai, chí ít thì nó cũng có thể khiến cổ tay bạn “dễ thở” hơn, vì nó là một tính năng thiết kế cụ thể mà lợi ích của nó thường không được quan tâm nhiều bởi những người không trải nghiệm trực tiếp. Nhưng dù vậy, mục đích ban đầu của dây đeo cao su có lỗ thông hơi không phải như vậy. Dây đeo cao su gợn sóng được tìm thấy trên những mẫu đồng hồ lặn của IWC, Panerai, Citizen hay Seiko là một trong những sáng tạo khéo léo nhất trong lịch sử đồng hồ lặn và thậm chí, nó không liên quan gì đến đồng hồ.
Dây đeo cao su có lỗ thông hơi trên IWC Aquatimer Deep Three.
Áp lực nước tạo ra một lực tương đương với toàn bộ trọng lượng của bầu khí quyển phía trên chúng ta cứ mỗi 10 mét người thợ lặn lặn xuống. Điều này có tác dụng ép bất cứ thứ gì có thể nén được theo cách của nó. Do đó, một dây đeo cao su bằng nhựa tổng hợp từ từ bị nén vào cánh tay của một thợ lặn khi anh ta lặn xuống sâu hơn. Dây đeo đồng hồ thông thường, chẳng hạn như dây NATO hoặc cao su dẹt, khi đó sẽ càng lúc càng lỏng hơn, khiến đồng hồ nghiêng trên cổ tay. Vào năm 1975, Seiko là hãng đầu tiên giới thiệu dây đeo cao su “có lỗ thông hơi” trên chiếc đồng hồ lặn chuyên nghiệp 600 mét mang tính đột phá của hãng, đồng hồ này đã bao gồm một loạt các cải tiến khác miếng gioăng hình chữ L và tấm chắn bảo vệ.
Seiko đi tiên phong trong việc sử dụng dây đai cao su có lỗ thông hơi vào những năm 1970.
Để chống lại tác động của áp lực nước, một thợ lặn cần phải “thắt chặt quá mức” dây đeo có lỗ thông hơi, về cơ bản là kéo các gợn sóng phẳng ra trước khi xuống nước. Khi bộ đồ lặn nén lại và chu vi cổ tay co lại, những gợn sóng đó từ từ bắt đầu chùng xuống và đồng hồ vẫn căng. Đó là một giải pháp đơn giản thú vị và một đặc điểm thiết kế của đồng hồ lặn có thể nhận biết được như một vòng bezel xoay. Nhưng về cơ bản, nó vô dụng trên đất khô và nếu bạn muốn cổ tay đỡ bí bách hơn, tốt hơn là chỉ cần chọn một chiếc dây đeo cao su dạng lưới hoặc thiết kế nhiều lỗ trên thân dây.
Có thể không có bất cứ loại đồng hồ nào dễ gây hiểu lầm bằng đồng hồ lặn, điều này nghe có vẻ kỳ khôi vì dù sao thì nó cũng là một trong những loại đồng hồ thể thao phổ biến nhất. Đồng hồ lặn được yêu thích bởi độ chắn chắn, vẻ ngoài thể thao năng động và khả năng khiến người đeo trông “ngầu” như James Bond hay Dirk Pitt, và vì thế mà đồng hồ lặn thường sẽ thu hút được sự quan tâm của phái mạnh nhiều hơn.
Phần lớn nhận thức về đồng hồ lặn có thể đến từ những hình ảnh và bản sao cường điệu trong hoạt động quảng cáo, marketing của các hãng đồng hồ ngày nay – xuất hiện trên cổ tay của một người thợ lặn trong chuyến thám hiểm đại dương của anh ấy, và chậm rãi trồi lên mặt nước từ độ sâu 2000 mét ấn tượng chẳng hạn. Nhưng thực tế thì đồng hồ lặn khác nhiều so với những gì mà nhiều người đang tin tưởng. Và khi những chiếc đồng hồ lặn hiện đại càng ít được sử dụng cho mục đích ban đầu của chúng, thì những câu chuyện hoang đường ngày càng phổ biến hơn.
Dưới đây là một vài ngộ nhận thường thấy nhất về đồng hồ lặn và thực tế phía sau chúng.
VÒNG BEZEL KHÔNG GIÚP BẠN THEO DÕI LƯỢNG OXY CÒN LẠI
Theo một tuyên bố về đồng hồ lặn cách đây 4 năm mà chúng tôi đã trích nguyên văn từ một thông cáo truyền thông:
“Vòng bezel xoay của đồng hồ lặn giúp bạn theo dõi lượng oxy bạn còn lại.”
Có một lỗ hổng trong tuyên bố này và bạn không nhất thiết phải là một người thợ lặn chân chính để biết điều đó.
Trước hết, vòng bezel xoay mặc dù linh hoạt nhưng khá ngớ ngẩn. Nó có một công dụng khá đơn giản: theo dõi thời gian, lên đến một giờ. Bạn có thể nhìn chằm chằm vào khung bezel của mình khi lặn mà vẫn có thể hút cạn bình không khí nếu không kiểm tra đồng hồ đo áp suất chìm của mình thường xuyên. Thực tế, bạn có thể ước tính lượng không khí còn lại nếu bạn biết tỷ lệ tiêu thụ không khí của mình là bao nhiêu – tức là bạn hít thở bao nhiêu lần trong một khoảng thời gian nhất định. Dù nghe có vẻ phiền toái, nhưng điều đó hữu ích khi lập kế hoạch lặn, còn hơn là bạn trông cậy vào một chiếc đồng hồ lặn thay vì chiếc đồng hồ đo áp suất của mình.
Viền bezel lặn có thể được sử dụng với nhiều mục đích, nhưng chắc chắn không phải để theo dõi lượng oxy còn lại.
Một điều sai lầm khác trong tuyên bố này là việc sử dụng từ “oxy”, nó hầu như bị lạm dụng quá thường xuyên khi nhắc đến những gì liên quan đến bơi lặn nói chung. Hầu hết các thợ lặn giải trí (khác với thợ lặn chuyên nghiệp) đều hít thở không khí nén – với 21% oxy, 79% nitơ và một lượng nhỏ khí khác, nhưng hít thở oxy tinh khiết dưới độ sâu 20 feet của nước là độc hại và có thể gây co giật, dẫn đến nguy cơ chết đuối.
Một khung bezel lặn có thể được sử dụng cho nhiều việc: quy định thời gian lặn tối đa, các điểm dừng để giải nén, khoảng cách bơi và khoảng thời thời gian trở lên mặt nước. Nhưng cho đến khi những nhà sản xuất đồng hồ tìm được cách để kẹp một chiếc đồng hồ áp suất bên trong vỏ máy, thì chiếc đồng hồ lặn của bạn sẽ không bao giờ cho bạn biết số lượng không khí (hoặc oxy) còn lại của bạn.
MẶT SỐ MÀU CAM (HOẶC MÀU SÁNG) KHÔNG GIÚP TĂNG CƯỜNG KHẢ NĂNG DỄ ĐỌC CỦA ĐỒNG HỒ LẶN
Màu sắc mặt số tươi sáng đã trở thành một trong trong những yếu tố mà một số ít người đam mê đồng hồ lặn sẽ theo đuổi. Xu hướng này bắt đầu từ năm 1967 và được khơi dậy bởi thương hiệu Doxa. Theo truyền thuyết, Urs Eschle – nhà thiết kế của Doxa SUB 300 nổi tiếng hiện nay, đã quyết định thử nghiệm nhiều màu sắc mặt số khác nhau trong hồ Neuchatel âm u và nhận thấy rằng màu cam là tốt nhất cho khả năng hiển thị dưới nước. Sau đó, màu cam đã làm cho đồng hồ lặn Doxa trở thành một biểu tượng và được tìm thấy trên vô số mặt số đồng hồ lặn khác từ Breitling đến Seiko, tuy nhiên, nó không phải tốt nhất.
Mặt số màu cam khiến đồng hồ lặn Doxa trở nên nổi tiếng nhưng nó nhanh chóng mờ đi khi ở độ sâu, trừ khi được chiếu sáng bằng ánh sáng nhân tạo, như trong bức ảnh này.
Nước hấp thụ lần lượt các màu của quang phổ ánh sáng khi một thợ lặn xuống sâu hơn. Màu đỏ có xu hướng biến mất đầu tiên ở độ cao chỉ 15 feet, sau đó là cam, v.v. Các màu này chỉ đơn giản là chuyển sang màu xám mờ, trừ khi chúng phát quang. Nếu xét trong lập luận khoa học này, màu vàng và màu xanh lam sẽ là những màu có thể thấy được lâu nhất khi ở dưới nước.
Nhưng theo một nghiên cứu thực tế của Hải quân Hoa Kỳ, màu sắc dễ nhìn thấy nhất dưới nước ở giới hạn tầm nhìn với ánh sáng tự nhiên và nền nước như sau:
- Đối với sông, bến cảng và các vùng nước đục khác, màu cam huỳnh quang là dễ nhìn thấy nhất. Các màu không huỳnh quang có khả năng hiển thị tốt là trắng, vàng, cam và đỏ.
- Đối với vùng nước ven biển có độ trong trung bình, màu xanh lục huỳnh quang và màu cam huỳnh quang là ưu việt hơn. Trong khi, màu vàng và màu da cam là những màu không huỳnh quang tốt nhất.
- Đối với nước trong, màu xanh lá cây và màu trắng huỳnh quang là lựa chọn tốt nhất. Khi độ trong của nước tăng lên, kéo theo đó là khoảng cách xem tăng lên, màu dễ nhìn thấy nhất sẽ chuyển từ xanh lục vàng sang xanh lục sang xanh lục lam.
- Vật liệu huỳnh quang tốt hơn các vật liệu không phát sáng có cùng màu trong tất cả các vùng nước.
DÂY ĐEO CAO SU CÓ LỖ THÔNG HƠI KHÔNG PHẢI ĐỂ LÀM GIẢM BÍ BÁCH CHO CỔ TAY
Thực ra nếu nói nó có thể làm cho cổ tay đỡ bí bách vì cao su quá kín thì cũng không hoàn toàn sai, chí ít thì nó cũng có thể khiến cổ tay bạn “dễ thở” hơn, vì nó là một tính năng thiết kế cụ thể mà lợi ích của nó thường không được quan tâm nhiều bởi những người không trải nghiệm trực tiếp. Nhưng dù vậy, mục đích ban đầu của dây đeo cao su có lỗ thông hơi không phải như vậy. Dây đeo cao su gợn sóng được tìm thấy trên những mẫu đồng hồ lặn của IWC, Panerai, Citizen hay Seiko là một trong những sáng tạo khéo léo nhất trong lịch sử đồng hồ lặn và thậm chí, nó không liên quan gì đến đồng hồ.
Dây đeo cao su có lỗ thông hơi trên IWC Aquatimer Deep Three.
Áp lực nước tạo ra một lực tương đương với toàn bộ trọng lượng của bầu khí quyển phía trên chúng ta cứ mỗi 10 mét người thợ lặn lặn xuống. Điều này có tác dụng ép bất cứ thứ gì có thể nén được theo cách của nó. Do đó, một dây đeo cao su bằng nhựa tổng hợp từ từ bị nén vào cánh tay của một thợ lặn khi anh ta lặn xuống sâu hơn. Dây đeo đồng hồ thông thường, chẳng hạn như dây NATO hoặc cao su dẹt, khi đó sẽ càng lúc càng lỏng hơn, khiến đồng hồ nghiêng trên cổ tay. Vào năm 1975, Seiko là hãng đầu tiên giới thiệu dây đeo cao su “có lỗ thông hơi” trên chiếc đồng hồ lặn chuyên nghiệp 600 mét mang tính đột phá của hãng, đồng hồ này đã bao gồm một loạt các cải tiến khác miếng gioăng hình chữ L và tấm chắn bảo vệ.
Seiko đi tiên phong trong việc sử dụng dây đai cao su có lỗ thông hơi vào những năm 1970.
Để chống lại tác động của áp lực nước, một thợ lặn cần phải “thắt chặt quá mức” dây đeo có lỗ thông hơi, về cơ bản là kéo các gợn sóng phẳng ra trước khi xuống nước. Khi bộ đồ lặn nén lại và chu vi cổ tay co lại, những gợn sóng đó từ từ bắt đầu chùng xuống và đồng hồ vẫn căng. Đó là một giải pháp đơn giản thú vị và một đặc điểm thiết kế của đồng hồ lặn có thể nhận biết được như một vòng bezel xoay. Nhưng về cơ bản, nó vô dụng trên đất khô và nếu bạn muốn cổ tay đỡ bí bách hơn, tốt hơn là chỉ cần chọn một chiếc dây đeo cao su dạng lưới hoặc thiết kế nhiều lỗ trên thân dây.
