Khi ly hôn, vợ chồng phải tiến hành thỏa thuận việc việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con và việc phân chia tài sản, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định theo quy định của pháp luật.
Về việc nuôi con sau ly hôn, Tòa án phải căn cứ vào quyền lợi, sự phát triển về mọi mặt và hướng tới tương lai tốt đẹp của người con để quyết định vợ hoặc chồng sẽ là người trực tiếp nuôi con hoặc cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn.
– Về nguyên tắc, các bên đương sự (vợ, chồng) có thể tự thỏa thuận với nhau về việc người nào sẽ là người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn và Tòa án sẽ ghi nhận thỏa thuận này trong bản án.
– Trường hợp vợ, chồng không thỏa thuận được việc nuôi con thì Tòa án sẽ quyết định giao quyền trực tiếp nuôi con cho một bên vợ hoặc chồng. Khi xem xét ai sẽ là người sẽ trực tiếp nuôi con sau ly hôn, Tòa án sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố với mục đích tìm được người phù hợp để có thể chăm sóc, nuôi dưỡng và đáp ứng một cách tốt nhất cho sự phát triển của đứa trẻ. Trên thực tế, Tòa án sẽ dựa trên 3 yếu tố sau:
+ Điều kiện về vật chất, bao gồm: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…các yếu tố đó dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ.
Nhà ở, điều kiện vật chất, thu thập của người vợ hoặc chồng sẽ là một trong các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc giành quyền trực tiếp nuôi con khi ly hôn.
+ Điều kiện về tinh thần, bao gồm: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con; sự yêu thương, tình cảm đối với con từ trước đến nay; điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn … của cha mẹ.
+ Nguyện vọng của con: Là việc người con mong muốn được sống với ai (trong trường hợp con từ đủ 7 tuổi trở lên).
– Trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Đây là một quyền ưu tiên cho người mẹ, vì trong giai đoạn dưới 36 tháng tuổi trẻ con rất cần sự chăm sóc, nuôi dưỡng của người mẹ, thiếu vắng sự chăm sóc của người mẹ sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bình thường của đứa trẻ.
* Quyền chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn vẫn có quyền và nghĩa vụ đối với con, như sau:
– Có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
– Có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn:
Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con khi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) hoặc đã thành niên nhưng bị mất năng lực hành vi dân sự, hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng (mức cấp dưỡng tùy theo điều kiện kinh tế hoặc theo thỏa thuận) để người kia chăm sóc, nuôi dưỡng con đến khi trưởng thành.
– Sau khi ly hôn, có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng con nhưng lợi dụng việc thăm gặp con để gây cản trở hoặc có những ảnh hưởng xấu đến việc chăm sóc, nuôi nấng, giáo dục con hoặc ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
Về việc nuôi con sau ly hôn, Tòa án phải căn cứ vào quyền lợi, sự phát triển về mọi mặt và hướng tới tương lai tốt đẹp của người con để quyết định vợ hoặc chồng sẽ là người trực tiếp nuôi con hoặc cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn.
– Về nguyên tắc, các bên đương sự (vợ, chồng) có thể tự thỏa thuận với nhau về việc người nào sẽ là người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn và Tòa án sẽ ghi nhận thỏa thuận này trong bản án.
– Trường hợp vợ, chồng không thỏa thuận được việc nuôi con thì Tòa án sẽ quyết định giao quyền trực tiếp nuôi con cho một bên vợ hoặc chồng. Khi xem xét ai sẽ là người sẽ trực tiếp nuôi con sau ly hôn, Tòa án sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố với mục đích tìm được người phù hợp để có thể chăm sóc, nuôi dưỡng và đáp ứng một cách tốt nhất cho sự phát triển của đứa trẻ. Trên thực tế, Tòa án sẽ dựa trên 3 yếu tố sau:
+ Điều kiện về vật chất, bao gồm: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…các yếu tố đó dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ.
Nhà ở, điều kiện vật chất, thu thập của người vợ hoặc chồng sẽ là một trong các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc giành quyền trực tiếp nuôi con khi ly hôn.
+ Điều kiện về tinh thần, bao gồm: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con; sự yêu thương, tình cảm đối với con từ trước đến nay; điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn … của cha mẹ.
+ Nguyện vọng của con: Là việc người con mong muốn được sống với ai (trong trường hợp con từ đủ 7 tuổi trở lên).
– Trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Đây là một quyền ưu tiên cho người mẹ, vì trong giai đoạn dưới 36 tháng tuổi trẻ con rất cần sự chăm sóc, nuôi dưỡng của người mẹ, thiếu vắng sự chăm sóc của người mẹ sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bình thường của đứa trẻ.
* Quyền chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn
Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn vẫn có quyền và nghĩa vụ đối với con, như sau:
– Có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
– Có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn:
Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con khi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) hoặc đã thành niên nhưng bị mất năng lực hành vi dân sự, hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng (mức cấp dưỡng tùy theo điều kiện kinh tế hoặc theo thỏa thuận) để người kia chăm sóc, nuôi dưỡng con đến khi trưởng thành.
– Sau khi ly hôn, có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
Cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng con nhưng lợi dụng việc thăm gặp con để gây cản trở hoặc có những ảnh hưởng xấu đến việc chăm sóc, nuôi nấng, giáo dục con hoặc ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.
