Các lương y Lợi Phúc Đường cho biết: Rối loạn thần kinh thực vật có thể đa dạng về triệu chứng và độ nặng, và chúng thường gây ra bởi các bệnh nền
khác nhau. Các dạng của rối loạn thần kinh thực vật có thể đột ngột và nghiêm trọng, nhưng cũng có thể phục hồi được.
Các dạng của rối loạn thần kinh thực vật gồm có:
Hội chứng nhịp nhanh tư thế đứng
Dạng này có thể ảnh hưởng đến trẻ em, thanh niên và người già. Nó cũng có thể đi kèm với các tình trạng lâm sàng khác như hội chứng Ehlers - Danlos, một bệnh lí di truyền của bất thường mô liên kết.
Hội chứng nhịp nhanh tư thế đứng có thể đi từ nhẹ đến nặng. Khoảng 25% người mắc hội chứng này bị giới hạn hoạt động đáng kể và không thể làm việc vì tình trạng bệnh của họ.
Ngất do dây thần kinh X
Đây là nguyên nhân thường gặp của ngất, hay xỉu. Ngất là hậu quả của dòng máu đến não đột ngột chậm và có thể khởi phát do mất nước, ngồi hay đứng một thời gian dài, các cảm xúc căng thẳng. Nhiều người thường có buồn nôn, vã mồ hôi, mệt mỏi, và cảm giác khó chịu trước và sau cơn ngất.
Teo đa hệ thống
Đây là một dạng tử vong của rối loạn thần kinh thực vật. Ngay từ đầu, nó có các triệu chứng tương tự như bệnh Parkinson. Nhưng những người có tình trạng này thường có tuổi thọ chỉ khoảng 5 đến 10 năm kể từ khi chẩn đoán. Đó là một rối loạn hiếm gặp thường xảy ra ở người lớn trên 40 tuổi. Nguyên nhân gây ra vẫn chưa rõ, và không có phương pháp chữa bệnh hoặc điều trị làm chậm lại bệnh.
Bệnh thần kinh thực vật và cảm giác di truyền
Đây là một nhóm các rối loạn di truyền liên quan gây ra rối loạn chức năng thần kinh lan rộng ở trẻ em và người lớn. Tình trạng này có thể gây ra mất cảm giác đau, thay đổi nhiệt độ, và cảm giác sờ chạm. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến rất nhiều chức năng cơ thể. Rối loạn được phân thành bốn nhóm khác nhau tùy thuộc vào tuổi tác, mô hình di truyền và các triệu chứng.
Hội chứng Holmes – Adie
Hội chứng chủ yếu ảnh hưởng đến thần kinh kiểm soát các cơ của mắt, gây ra vấn đề về thị lực. Một đồng tử có thể sẽ lớn hơn cái còn lại, và nó sẽ co lại dần dần khi chiếu ánh sáng chói. Thường thì nó bị ở cả hai mắt. Các phản xạ gân sâu, giống như gân Achilles, cũng có thể không có.
Hội chứng có thể xảy ra do nhiễm siêu vi gây viêm và hư hỏng tế bào thần kinh. Việc mất phản xạ gân sâu là vĩnh viễn, nhưng hội chứng không bị coi là đe dọa đến tính mạng. Thuốc nhỏ mắt và đeo kính có thể giúp khắc phục những khó khăn về thị lực.
Các loại khác
Các loại khác của rối loạn thần kinh thực vật có thể là hậu quả của bệnh của cơ thể. Rối loạn thần kinh thực vật có thể do gây hại thần kinh do thuốc, tổn thương. Một số bệnh gây ra có thể:
Huyết áp không kiểm soát
Uống rượu thời gian dài
Tiểu đường
Rối loạn miễn dịch
Bệnh Parkinson có thể gây ra hạ huyết áp tư thế đứng và các triệu chứng khác của tổn thương hệ thần kinh thực vật. Điều này thường gây ra rối loạn đáng kể ở những người mắc bệnh này.
Hệ thần kinh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và là trung tâm điều khiển chính đối với mọi hoạt động của cơ thể, vì thế bất cứ vấn đề gì không hay xảy ra sẽ ảnh hưởng nặng nề đến những cơ quan khác trong cơ thể.
Dưới đây là những gì sẽ xảy ra khi bạn mắc phải chứng rối loạn thần kinh thực vật với từng cơ quan và tùy vào loại rối loạn mà bệnh sẽ biểu hiện thành các triệu chứng khác nhau:
– Hệ thần kinh: gây đau đầu hoặc đau nửa đầu, lúc đầu có thể đau từng cơn nhưng về sau sẽ đau âm ỉ, đau không rõ ràng vị trí. Các triệu chứng này sẽ thay đổi theo thời tiết và có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.
Các cơn đau đầu có thể kèm theo chóng mặt, hay quên, giảm trí nhớ, kém tập trung. Vì thế những người đi khám đa khoa và đo điện não đồ thường được kết luật là rối loạn tuần hoàn máu não, rối loạn vận mạch.
– Hệ tim mạch: hồi hộp, trống ngực đánh nhanh, tăng hay hạ huyết áp. Đối với những bệnh nhân bị hạ huyết áp sẽ kèm theo tình trạng hoa mắt, choáng váng, có biểu hiện đau thắt ngực kèm cảm giác nóng ran nơi vùng ngực.
– Hệ tiêu hóa: do rối loạn chức năng co bóp của dạ dày, ruột gây ra đau bụng vùng thượng vị, rối loạn tiêu hóa, táo bón, đầy hơi, chướng bụng, ợ chua, nôn, buồn nôn.
khác nhau. Các dạng của rối loạn thần kinh thực vật có thể đột ngột và nghiêm trọng, nhưng cũng có thể phục hồi được.
Các dạng của rối loạn thần kinh thực vật gồm có:
Hội chứng nhịp nhanh tư thế đứng
Dạng này có thể ảnh hưởng đến trẻ em, thanh niên và người già. Nó cũng có thể đi kèm với các tình trạng lâm sàng khác như hội chứng Ehlers - Danlos, một bệnh lí di truyền của bất thường mô liên kết.
Hội chứng nhịp nhanh tư thế đứng có thể đi từ nhẹ đến nặng. Khoảng 25% người mắc hội chứng này bị giới hạn hoạt động đáng kể và không thể làm việc vì tình trạng bệnh của họ.
Ngất do dây thần kinh X
Đây là nguyên nhân thường gặp của ngất, hay xỉu. Ngất là hậu quả của dòng máu đến não đột ngột chậm và có thể khởi phát do mất nước, ngồi hay đứng một thời gian dài, các cảm xúc căng thẳng. Nhiều người thường có buồn nôn, vã mồ hôi, mệt mỏi, và cảm giác khó chịu trước và sau cơn ngất.
Teo đa hệ thống
Đây là một dạng tử vong của rối loạn thần kinh thực vật. Ngay từ đầu, nó có các triệu chứng tương tự như bệnh Parkinson. Nhưng những người có tình trạng này thường có tuổi thọ chỉ khoảng 5 đến 10 năm kể từ khi chẩn đoán. Đó là một rối loạn hiếm gặp thường xảy ra ở người lớn trên 40 tuổi. Nguyên nhân gây ra vẫn chưa rõ, và không có phương pháp chữa bệnh hoặc điều trị làm chậm lại bệnh.
Bệnh thần kinh thực vật và cảm giác di truyền
Đây là một nhóm các rối loạn di truyền liên quan gây ra rối loạn chức năng thần kinh lan rộng ở trẻ em và người lớn. Tình trạng này có thể gây ra mất cảm giác đau, thay đổi nhiệt độ, và cảm giác sờ chạm. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến rất nhiều chức năng cơ thể. Rối loạn được phân thành bốn nhóm khác nhau tùy thuộc vào tuổi tác, mô hình di truyền và các triệu chứng.
Hội chứng Holmes – Adie
Hội chứng chủ yếu ảnh hưởng đến thần kinh kiểm soát các cơ của mắt, gây ra vấn đề về thị lực. Một đồng tử có thể sẽ lớn hơn cái còn lại, và nó sẽ co lại dần dần khi chiếu ánh sáng chói. Thường thì nó bị ở cả hai mắt. Các phản xạ gân sâu, giống như gân Achilles, cũng có thể không có.
Hội chứng có thể xảy ra do nhiễm siêu vi gây viêm và hư hỏng tế bào thần kinh. Việc mất phản xạ gân sâu là vĩnh viễn, nhưng hội chứng không bị coi là đe dọa đến tính mạng. Thuốc nhỏ mắt và đeo kính có thể giúp khắc phục những khó khăn về thị lực.
Các loại khác
Các loại khác của rối loạn thần kinh thực vật có thể là hậu quả của bệnh của cơ thể. Rối loạn thần kinh thực vật có thể do gây hại thần kinh do thuốc, tổn thương. Một số bệnh gây ra có thể:
Huyết áp không kiểm soát
Uống rượu thời gian dài
Tiểu đường
Rối loạn miễn dịch
Bệnh Parkinson có thể gây ra hạ huyết áp tư thế đứng và các triệu chứng khác của tổn thương hệ thần kinh thực vật. Điều này thường gây ra rối loạn đáng kể ở những người mắc bệnh này.
Hệ thần kinh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và là trung tâm điều khiển chính đối với mọi hoạt động của cơ thể, vì thế bất cứ vấn đề gì không hay xảy ra sẽ ảnh hưởng nặng nề đến những cơ quan khác trong cơ thể.
Dưới đây là những gì sẽ xảy ra khi bạn mắc phải chứng rối loạn thần kinh thực vật với từng cơ quan và tùy vào loại rối loạn mà bệnh sẽ biểu hiện thành các triệu chứng khác nhau:
– Hệ thần kinh: gây đau đầu hoặc đau nửa đầu, lúc đầu có thể đau từng cơn nhưng về sau sẽ đau âm ỉ, đau không rõ ràng vị trí. Các triệu chứng này sẽ thay đổi theo thời tiết và có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.
Các cơn đau đầu có thể kèm theo chóng mặt, hay quên, giảm trí nhớ, kém tập trung. Vì thế những người đi khám đa khoa và đo điện não đồ thường được kết luật là rối loạn tuần hoàn máu não, rối loạn vận mạch.
– Hệ tim mạch: hồi hộp, trống ngực đánh nhanh, tăng hay hạ huyết áp. Đối với những bệnh nhân bị hạ huyết áp sẽ kèm theo tình trạng hoa mắt, choáng váng, có biểu hiện đau thắt ngực kèm cảm giác nóng ran nơi vùng ngực.
– Hệ tiêu hóa: do rối loạn chức năng co bóp của dạ dày, ruột gây ra đau bụng vùng thượng vị, rối loạn tiêu hóa, táo bón, đầy hơi, chướng bụng, ợ chua, nôn, buồn nôn.
